رئیسجمهور منتخب امریکا میگوید درک کاملی از سیاست «چین واحد» دارد، اما پایبندی امریکا به این سیاست را بدون دستیابی به توافقی تازه با چین، ضروری نمیداند.
دونالد ترامپ این اظهارات را یکشنبه در یک گفتوگوی تلویزیونی با شبکۀ فاکس نیوز امریکا و در پی آن مطرح کرد که ارتباط تلفنیاش با تسای اینگ-ون، رئیس اجرایی تایوان، در تاریخ 12 آذر با واکنش شدید پکن روبرو شد.
پس از این مکالمۀ تلفنی، چین از امریکا خواست در جریان سفر تسای به کشورهای متحد با تایوان در حوزۀ آمریکایی مرکزی در ماه آینده، اجازۀ عبور وی از خاک امریکا و توقف در این کشور را به او ندهد.
طی چهار دهۀ گذشته، واشنگتن بر اساس توافقات پیشین، سیاست «چین واحد» را اتخاذ و روابط دیپلماتیک خود را با تایوان قطع کرده است، اگرچه روابط غیررسمی امریکا با تایوان ادامه یافته و واشنگتن تأمینکنندۀ سلاح این کشور است.
اما پکن تایوان را بخشی از خاک خود میداند و هر اقدامی که بر استقلال این جزیره دلالت داشته باشد، خشم رهبران چین را برمیانگیزد.
ترامپ در مقابل موج انتقادات از وی به دلیل ارتباط با تایوان، گفت: «من سیاست چین واحد را کاملاً درک میکنم، اما دلیلی نمیبینم که پیش از توافق با چین بر سر مسائلی دیگر از جمله تجارت، به این سیاست پایبند بمانیم.»
پس از مکالمۀ تلفنی ترامپ با تسای، دولت باراک اوباما، رئیسجمهور امریکا، اعلام کرد دستیاران ارشد کاخ سفید با مقامات چین گفتوگو و به آنها اطمینان دادهاند که واشنگتن به سیاست «چین واحد» پایبند خواهد ماند.
در مقابل، رئیسجمهور منتخب امریکا در این مصاحبۀ تلویزیونی از عملکرد چین در پایین نگهداشتن ارزش یوآن در برابر دلار امریکا، تحرکات پکن در دریای جنوبی چین و موضع این کشور در قبال کرۀ شمالی انتقاد کرد.
ترامپ افزود پکن در مورد این موضوع که وی باید با رهبر تایوان مکالمه داشته باشد یا خیر، تصمیمگیری نمیکند.
وی دربارۀ تماس تلفنی تسای که بر اساس اعلام گروه ترامپ «برای تبریک به رئیسجمهور منتخب امریکا به دلیل پیروزی در انتخابات» گرفتهشده بود، گفت: «من نمیخواهم چین برای من تعیین تکلیف کند، این تماس با من گرفته شد و تماس خیلی دلپذیری بود. تماسی کوتاه. چرا باید یک کشور دیگر قادر باشد به من بگوید که نمیتوانم به تماسی پاسخ بدهم؟»
رئیسجمهور منتخب امریکا افزود: «اگر بخواهم با شما صادق باشم، تصور میکنم پاسخ ندادن به این تماس بیاحترامی محسوب میشد.»
پیشنهاد بولتون؛ از سر گیری روابط دیپلماتیک با تایوان
بر اساس گزارشها ترامپ قصد دارد که تری برنستد، فرماندار ایالت آیووا و دوست قدیمی رئیسجمهور چین، را به عنوان سفیر امریکا به چین بفرستد.
در عین حال، خبرگزاری رویترز به نقل از منبعی مطلع نوشت ترامپ برای پُست وزارت خارجۀ دولت خود جان بولتون، مقام سابق دولت جورج دبلیو بوش، رئیسجمهور اسبق امریکا، را در نظر گرفته است که مواضع سختگیرانهای علیه پکن دارد.
سال گذشته نشریۀ والاستریت ژورنال به نقل از بولتون نوشت رئیسجمهور بعدی امریکا باید گامهای جسورانهتری برای توقف تجاوز نظامی پکن در دریاهای جنوبی و شرقی چین بردارد.
بولتون پیشنهاد داده بود که دولت جدید امریکا روابط دیپلماتیک خود را با تایوان به تدریج از سربگیرد و از این روابط به عنوان اهرم فشار علیه پکن استفاده کند.
ترامپ در مصاحبۀ خود با فاکس نیوز گفت: «چین شدیداً به ما آسیب میزند، با تنزل ارزش پول، با مالیت سنگین در مرزها درحالیکه ما بر (محصولات) آنها مالیات نمیبندیم، با ساختن یک دژ عظیم نظامی در دریای جنوبیِ چین که اصلاً نمیبایست انجام بگیرد، و با کمک نکردن به ما در قبال تهدید کرۀ شمالی. ما با کرۀ شمالی مواجه هستیم. ما با تسلیحات هستهای این کشور روبرو هستیم و چین میتواند این مشکل را حل کند ولی اصلاً به ما کمک نمیکند.»
واکنش چین
گینگ شوانگ، سخنگوی وزارت امور خارجۀ چین، دوشنبه در یک نشست خبری ضمن ابراز نگرانی شدید نسبت به اظهارات اخیر ترامپ، گفت سیاست «چین واحد» اساس روابط چین-امریکا است.
وی همچنین از دولت آتیِ ایالاتمتحد خواست حساسیت موضوع تایوان را درک کند.
سیاست «چین واحد» قابل معامله نیست
در واکنش به اظهارات رئیسجمهور منتخب امریکا، گلوبال تایمز، روزنامۀ رسمی چین، در سرمقالۀ دوشنبۀ خود نوشت ترامپ «مانند یک کودک در موضوع دیپلماسی بیتجربه است» و سیاست چین واحد «خریدنی یا فروختی نیست».
در این روزنامه آمده است هنگامیکه زمان آن فرارسد، «سرزمین اصلی چین سیاستهای قاطع تازهای علیه تایوان» اتخاذ خواهد کرد.
این سرمقاله میافزاید: «ما ثابت خواهیم کرد که تمام این مدت ایالاتمتحده نتوانسته بر تنگۀ تایوان تسلط یابد و قصد ترامپ برای فروختن سیاست چین واحد در قبال منافع تجاری یک خواست کودکانه است.»
وانگ ییوی، استاد روابط بینالملل دانشگاه رنمین پکن، دربارۀ اظهارات اخیر ترامپ گفت: «وی قصد دارد بهترین معاملۀ تجاری ممکن را با چین به دست بیاورد تا بتواند بدین طریق، اقتصاد ایالاتمتحده را تقویت کند.»
برخی از تحلیلگران سیاسی هشدار دادهاند که تداوم اظهارات ترامپ میتواند سببساز یک رویارویی نظامی بر سر موضوع تایوان شود.
جسیکا چن وایس، استاد و متخصص ناسیونالیسم چینی در دانشگاه کرنل در نیویورکِ امریکا، دراینباره گفت: «امکان اینکه چین برای نشان دادن عزم خود در قبال مسئلۀ تایوان قید رابطه با امریکا را بزند، محتملتر است.»
استفاده از این مطلب با ذکر منبع «پرس تیوی فارسی» بلامانع است.